راه برون رفت ایران و آمریکا از بن بست مذاکرات یافتن فرمولی"آبرومندانه" است

دکتر "جان کالابریس" درگفتگویی مشروح با خبرگزاری مهر به مزایای گشوده شدن باب گفتگوهای میان ایران و آمریکا درباره عراق اشاره کرد و گفت : این گفتگوها درجهت منافع کوتاه مدت و بلندمدت عراق است و علاوه بر این به کاستن تنش موجود بین تهران و واشنگتن کمک می کند.

وی درباره برنامه هسته ای ایران و امتناع آمریکا از مذاکره بدون پیش شرط با ایران، به تحلیل جوانب مختلف موضوع پرداخت و خاطر نشان کرد: آمریکا به راحتی از شرط خود مبنی بر توقف غنی سازی اورانیوم توسط ایران کوتاه نمی آید و ایران نیز به راحتی آن را نمی پذیرد.

کالابریس تنها راه برون رفت از این بن بست خطرناک را یافتن فرمولی می داند که طبق آن هم ایران به حق خود در غنی سازی اورانیوم دست یابد و هم آمریکا و دیگر طرف ها به گفته وی، بتوانند اطمینان یابند که ایران به پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی(ان پی تی) پایبند خواهد بود.

باید خاطرنشان شود که کالابریس توافق های اخیر میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی را مبنی بر رفع ابهامات باقیمانده و اجازه یافتن بازرسان آژانس برای بازدید از تاسیسات هسته ای ایران نادیده گرفته و به آنها اشاره ای نکرده است.

مؤسسه خاورمیانه درسال 1964توسط "کریستین هارتر" وزیرخارجه وقت آمریکا و"جرج کمپ کیسر"، محقق مسائل خاورمیانه تاسیس شد و یکی ازمهمترین مجاری اطلاعات بین کشورهای خاورمیانه و سیاستگزاران، سازمان ها ومردم آمریکاست.

- متن کامل مصاحبه خبرگزاری مهر با دکتر جان کالابریس

مهر: گفتگوهای اخیرمیان ایران و آمریکا درباره عراق چه نتایجی می تواند برای عراق وبرای کل منطقه خاورمیانه داشته باشد؟

کالابریس : سه مزیت احتمالی از چنین گفتگویی حاصل خواهد شد: اولین مزیت به آینده کوتاه مدت و بلندمدت عراق مربوط می شود که ایران و آمریکا منافع مشترکی در حفظ تمامیت ارضی عراق و تقویت ثبات آن دارند. با این حال، پیشرفت در این جهت مستلزم این است که دو طرف گام های قاطعی برای تقویت آشتی سیاسی و مهار گروه های مسلح بردارند و همچنین از اتهام زنی علنی علیه یکدیگر اجتناب کنند.

مزیت احتمالی دوم خنثی شدن تنش بین ایران و آمریکاست آن هم در زمانی که بی اعتمادی متقابل و خطرتشدید آن تا تبدیل شدن به رویارویی که هیچ یک ازطرفین نمی خواهند، بالاست.

مزیت سوم ایجاد شبکه ای شخصی و نهادی بین دیپلمات های دو کشور است. به ویژه از آنجا که دو دولت پس از انقلاب روابط رسمی با یکدیگر ندارند، ضروری است که از پایه انواع ارتباط های حرفه ای را که منجر به تفاهم و پیشرفت دو کشور در سایر مسائل در آینده خواهد شد، پی ریزی کنند.

مهر: دولت آمریکا رسماً با کره شمالی که زرادخانه هسته ای دارد و سال گذشته دست به آزمایش اتمی زده، مذاکره می کند اما از مذاکره بدون پیش شرط با ایران که فعالیت آن به تایید آژانس بین المللی انرژی اتمی رسیده و هیچ نشانه ای از انحراف برنامه صلح آمیز هسته ای آن به سوی اهداف نظامی وجود ندارد، خودداری می کند. علاوه براین، آمریکا هیچگاه با تسلیحات اتمی رژیم صهیونیستی مخالفت نکرده است. علت این سیاست های دوگانه واشنگتن چیست؟

کلابریس: رویکرد دولت بوش به کره شمالی تنها در یک سال و اندی اخیر تغییر کرده که برخی عوامل موجب آن بوده ان که این عوامل عبارتند از:

 1- آزمایش 9 اکتبر 2006 کره شمالی، 2- استعفای برخی مقامهای دولت آمریکا که قبلاً مانع از تلاش ها برای تغییر مسیر دولت بودند، 3- مدیریت بسیار توانمند کریستوفر هیل"مسئول مذاکرات هسته ای با کره شمالی و دستیار وزیر امورخارجه" که ظاهراً کاندولیزا رایس با تایید رئیس جمهور به وی قدرت انعطاف پذیری کافی داده بود. 4- مواد توافقنامه 13 فوریه 2007 که اقداماتی را که دو طرف باید همزمان انجام دهند تا به مرحله بعد وارد شوند، روشن می کند.

بله، من موافقم که آژانس بین المللی انرژی اتمی هیچ مدرکی از انحراف برنامه هسته ای ایران به سمت اهداف نظامی نیافته، اما آقای البرادعی به صراحت گفته است که تعدادی پرسش های بی پاسخ درباره برنامه هسته ای ایران وجود دارد و مقامهای ایران هنوز اطلاعاتی دراین باره ارائه نکرده اند. شرایطی نیز که برنامه هسته ای ایران در سال های 2002 و 2003 آشکار شد(برای مثال فعالیت هایی که ایران آنها را گزارش یا فاش نکرده بود) سبب از بین رفتن اعتماد به پایبندی ایران به تعهدات ان پی تی شد و این به آن دسته از کسانی که در دولت آمریکا خواستار سخت گیری درقبال ایران بودند، دست بالا را داد.

به نظر من آمریکا به سادگی از پیش شرط خود(توقف غنی سازی اورانیوم توسط ایران) دست بر نمی دارد وایران نیز به راحتی آن را نمی پذیرد. تنها راه برون رفت از این بن بست بسیار خطرناک یافتن فرمولی "آبرومندانه" است که بر اساس آن ایران به "حق" خود درغنی سازی اورانیوم دست یابد و آمریکا و سایرین اطمینان یابند که ایران به تعهدات ان پی تی عمل می کند. تعدادی فرمول دراین زمینه در دستورکار است که دو طرف آنها را با جدیت باید مورد بررسی قرار داده و یکی را انتخاب کنند.

در مورد اسرائیل، آمریکا موافق سلاح های اتمی اسرائیل نیست و گرچه برخی امیدوارند که آمریکا اهرم لازم برای دستور دادن به اسرائیل برای کنار گذاشتن سلاح هایش را دارد، اما من اعتقاد ندارم که سیاستمداران اسرائیل با این امرموافقت کنند حال فشار ها و هزینه آن هرچقدر که می خواهد باشد. آنها به ویژه در جو کنونی خاورمیانه آن را نخواهند پذیرفت. موضوع مهم بیشتر از اینکه "استانداردهای دوگانه" آمریکا باشد، این امر است که چگونه آمریکا و سایرین درگفتگوهای جامع امنیتی منطقه و ترتیباتی شرکت کنند تا اسرائیل به پیمان ان پی تی بپیوندد و هیچ یک از همسایگان آن احساس تهدید نکنند.

مهر:  آیا برنامه هسته ای ایران تهدیدی برای خاورمیانه است؟ آیا شما با ادعای آمریکا مبنی براین که توسعه اتمی ایران به سمت اهداف نظامی است، موافقید؟

کالابریس: من هیچ مدرک مستقل ومعتبری درباره برنامه هسته ای ایران ندارم وبرگزارش کارشناسان آژانس والبرادعی اطمینان می کنم. درآخر اجازه دهید فرض کنیم که مقامهای ایران هنوزتصمیم نگرفته اند که آیا در آینده به سمت تسلیحات اتمی حرکت کنند یا خیروفقط به دنبال دستیابی به زیرساخت ها وفناوری آن هستند.من نمی توانم تقصیری متوجه آنها بدانم، اما شرایط کنونی منطقه بسیاربسیاروخیم و بی ثبات است. آنچه من نگران آن هستم این است که سایر همسایگان ایران ممکن است به نیات ایران بی اعتماد شوند و تحت پوشش نیازشان به انرژی اتمی، به سوی کاربری نظامی احتمالی آن متوجه شوند.